Mua bán Giấy khám sức khỏe giả – bị xử lý thế nào?

Những tờ giấy khám sức khỏe được rao bán công khai, thậm chí được “ship” tận nơi như mua bán rau, giá chỉ rẻ bằng nửa so với việc người dân phải trực tiếp vào bệnh viện để khám đang là những lời quảng cáo gây sốt trên mạng xã hội. Việc cấp khống và bán Giấy khám sức khỏe giả không chỉ gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước, mà còn khiến uy tín của các cơ sở khám, chữa bệnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng, và còn nhiều những hệ lụy khác. Việc mua bán Giấy khám sức khỏe diễn ra công khai như vậy nguyên nhân do đâu? Quy định xử lý của pháp luật như thế nào?

1. Thế nào là Giấy khám sức khỏe giả?

Theo quy định tại Thông tư 14/2013/TT-BYT về hướng dẫn khám sức khỏe (áp dụng cho khám sức khỏe khi tuyển dụng, khám sức khỏe khi vào học tại các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, trường dạy nghề và các đối tượng khác…) thủ tục khám sức khỏe được quy định như sau:

– Đối tượng khám sức khỏe đến cơ sở khám chữa bệnh đủ điều kiện khám sức khoẻ theo quy định, nộp Giấy khám sức khỏe theo mẫu tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Thông tư số 14/2013/TT-BYT; Cung cấp đầy đủ, chính xác, trung thực các thông tin cá nhân, tình trạng sức khỏe hiện tại, tiền sử bệnh tật của bản thân và gia đình trong phần tiền sử của đối tượng khám sức khỏe…

– Cơ sở khám chữa bệnh đối chiếu ảnh trong giấy khám sức khỏe với người đến khám sức khỏe; Đóng dấu giáp lai vào ảnh sau khi đã thực hiện việc đối chiếu ảnh và hướng dẫn quy trình khám sức khỏe cho đối tượng khám sức khỏe sau đó khám sức khỏe theo quy trình;

– Kết luận và trả giấy khám sức khoẻ.

Như vậy, đối với các trường hợp khám sức khỏe không đúng các trình tự, thủ tục nêu trên hoặc không đến khám sức khỏe thực tế mà mua giấy khám sức khỏe (dù giấy khám sức khỏe đúng là do cơ sở y tế có thẩm quyền cấp với con dấu và chữ ký chính xác) đều coi là giấy khám sức khỏe giả.

2. Hành vi mua bán giấy khám sức khỏe giả bị xử lý như thế nào?

Thứ nhất, hành vi sử dụng giấy khám sức khỏe giả để bổ sung vào hồ sơ xin việc, hồ sơ tuyển dụng, hồ sơ học sinh, sinh viên… là hành vi thể hiện sự thiếu trung thực nên có thể bị các doanh nghiệp, cơ quan quản lý xử lý kỷ luật như buộc thôi việc, buộc thôi học, không tiếp tục bổ nhiệm hoặc không cho đi học…

Chẳng hạn, theo Nghị định 34/2011/NĐ-CP có quy định: công chức sử dụng giấy tờ không hợp pháp để được tham gia đào tạo, bồi dưỡng; được dự thi nâng ngạch công chức sẽ bị phạt cảnh cáo. Trường hợp sử dụng giấy tờ không hợp pháp để được bổ nhiệm chức vụ sẽ bị cách chức. Trường hợp sử dụng giấy tờ không hợp pháp để được tuyển dụng vào cơ quan, tổ chức, đơn vị sẽ bị buộc thôi việc.

Theo Nghị định 27/2012/NĐ-CP, viên chức sử dụng giấy tờ không hợp pháp để được tham gia đào tạo, bồi dưỡng; được dự thi hoặc xét thay đổi chức danh nghề nghiệp bị phạt cảnh cáo. Áp dụng hình phạt cách chức đối với viên chức sử dụng giấy tờ không hợp pháp để được bổ nhiệm chức vụ. Riêng trường hợp sử dụng giấy tờ không hợp pháp để được tuyển dụng vào đơn vị sự nghiệp công lập sẽ bị buộc thôi việc.

Thứ hai, sử dụng giấy khám sức khỏe giả có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Điều 341 Bộ luật Hình sự quy định Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức như sau:

1. Người nào làm giả con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác của cơ quan, tổ chức hoặc sử dụng con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ giả thực hiện hành vi trái pháp luật, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm.

Như vậy, đối với người sử dụng tài liệu giả (giấy khám sức khỏe giả) để thực hiện hành vi trái pháp luật có thể bị phạt tiền từ 30 – 60 triệu đồng, hoặc phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù tùy vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm.

Hiện nay, khung hình phạt cao nhất của tội này lên đến 07 năm tù giam đối với hành vi:

– Làm 06 con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác trở lên;

– Sử dụng con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;

– Thu lợi bất chính 50 triệu đồng trở lên.

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 05 – 50 triệu đồng.

Thời gian qua, các cơ quan chức năng đã phát hiện, xử lý nhiều vụ mua bán Giấy khám sức khỏe giả tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước. Tuy nhiên, khi tìm kiếm cụm từ “Giấy khám sức khỏe” trên mạng xã hội vẫn dễ dàng nhận thấy hàng loạt các cá nhân, trang tin rao bán Giấy khám sức khỏe “ship” tận nơi.  Điều này chứng tỏ “căn bệnh” này vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm. Nguyên nhân của tình trạng mua bán GKSK giả, một phần do ý thức trách nhiệm của người dân chưa cao, phần lớn muốn bỏ tiền ra mua chỉ để tiết kiệm thời gian đi khám sức khỏe nhưng lại không nhận thức được đầy đủ tác hại của việc sử dụng Giấy khám sức khỏe giả. Trong khi đó, việc kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng đối với việc khám và cấp Giấy khám sức khỏe tại các cơ sở y tế cũng như các đơn vị tiếp nhận hồ sơ còn buông lỏng. Công tác kiểm tra, giám sát việc cấp GKSK gần như “khoán trắng” cho các cơ sở y tế.

Các cơ quan chức năng cần phải tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động khám sức khỏe  để kịp thời phát hiện những sai phạm và xử lý.